Leverage hay đòn bẩy là một thuật ngữ khá quen thuộc, xuất hiện trong nhiều lĩnh vực khác nhau như vật lý, kinh tế, tài chính. Trên thị trường ngoại hối, đòn bẩy là điểm đặc trưng của giao dịch CFDs, công cụ này giúp trader có thể kiếm được nhiều tiền hơn trên số vốn nhỏ. Với đa số các trader Việt, những người không có quá nhiều tiền nhưng vẫn muốn giao dịch forex thì đòn bẩy chính là giải pháp duy nhất cho họ.
Vậy, đòn bẩy là gì? Đòn bẩy giúp các trader “nghèo” kiếm tiền từ forex như thế nào? Và làm sao để sử dụng đòn bẩy một cách hiệu quả nhất? Cùng tìm hiểu nhé.
Leverage (Đòn bẩy) là gì?
Trong giao dịch forex, đòn bẩy là công cụ giúp cho các trader có thể đặt lệnh với giá trị lớn hơn rất nhiều lần so với số tiền thực có trong tài khoản.
Ví dụ: tài khoản của bạn có 200$, với số tiền này, bạn chỉ có thể đặt một lệnh có giá trị tối đa chính bằng số tiền 200$ đang có, tương ứng với 0.002 lots. (giả sử giao dịch cặp USD/CAD với 1 lot = 100,000 USD)
Tham khảo: Lot là gì? Trader mới nên giao dịch bao nhiêu lot?
Trong khi các broker hiện nay yêu cầu khối lượng lệnh tối thiểu phải là 0.01 lots (không tính các loại tài khoản Mini lot hay Micro lot), vậy thì, với 200$, bạn không thể giao dịch forex được.
Nhưng, với các trader Việt, 200$ không phải là con số nhỏ.
Có đòn bẩy, với 200$, các bạn có thể đặt lệnh có giá trị lên đến 500$, 1,000$, thậm chí 10,000$… tương ứng với các mức khối lượng tăng dần.
Khi đặt lệnh có giá trị giao dịch bằng X$, nếu không sử dụng đòn bẩy, thì số tiền tối thiểu trong tài khoản để lệnh được khớp chính bằng X$, số tiền tối thiểu này gọi là ký quỹ hay margin. Nhưng nếu giao dịch có đòn bẩy, margin sẽ thấp hơn rất nhiều lần so với giá trị giao dịch X$, số tiền margin này chỉ bằng một tỷ lệ nào đó so với giá trị giao dịch, phụ thuộc vào tỷ lệ đòn bẩy được sử dụng. Cụ thể:
Trong giao dịch forex, đòn bẩy được thể hiện dưới dạng các tỷ lệ như: 1:100, 1:200, 1:500, 1:1000. Mỗi tỷ lệ đòn bẩy sẽ tương ứng với một tỷ lệ ký quỹ.
Ví dụ:
- Tỷ lệ đòn bẩy là 1:100 🡪 tỷ lệ ký quỹ là 1%
- Tỷ lệ đòn bẩy là 1:200 🡪 tỷ lệ ký quỹ là 0.5%
- Tỷ lệ đòn bẩy là 1:500 🡪 tỷ lệ ký quỹ là 0.2%
- Tỷ lệ đòn bẩy là 1:1000 🡪 tỷ lệ ký quỹ là 0.1%
Số tiền ký quỹ margin = tỷ lệ ký quỹ * giá trị giao dịch
Ví dụ: tài khoản có 200$, tỷ lệ đòn bẩy tối đa của tài khoản là 1:500
Với tỷ lệ đòn bẩy 1:500, thì giá trị giao dịch tối đa mà bạn có thể đặt lệnh với số vốn 200$ là 100,000 USD, tương đương 1 lot.
- Nếu chỉ đặt lệnh có khối lượng 0.3 lots thì số tiền ký quỹ là 0.3*100,000*0.2% = 60$.
- Nếu chỉ sử dụng đòn bẩy 1:200 và giao dịch 0.1 lots thì margin = 0.1*100,000*0.5% = 50$
Đòn bẩy trên các thị trường tài chính
Trong tài chính nói chung, khi nói rằng một tổ chức hay cá nhân sử dụng đòn bẩy nghĩa là họ đang vay nợ từ một tổ chức hay cá nhân khác.
Trong kinh doanh, cùng với vốn chủ sở hữu của mình, doanh nghiệp mượn thêm nợ để mở rộng sản xuất. Trong trường hợp kinh doanh thành công, nguồn nợ vay đóng vai trò như một lá chắn thuế, giúp cho doanh nghiệp được tối đa hóa lợi nhuận, ngược lại, nếu kinh doanh thua lỗ, gánh nặng từ nợ vay sẽ khiến doanh nghiệp gặp nhiều rủi ro hơn. Việc vay nợ trong kinh doanh chính là doanh nghiệp đang sử dụng đòn bẩy, mà cụ thể là đòn bẩy tài chính.
Trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư được mua nhiều cổ phiếu hơn so với số tiền thực có trong tài khoản bằng cách vay tiền từ công ty chứng khoán và thế chấp khoản vay đó bằng chính số cổ phiếu mà nhà đầu tư đang sở hữu. Việc sử dụng nợ vay từ công ty chứng khoán để mua thêm cổ phiếu chính là nhà đầu tư đang sử dụng đòn bẩy. Ví dụ: nhà đầu tư đang có 50 triệu trong tài khoản, bao gồm cả cổ phiếu và tiền mặt, lúc này, công ty chứng khoán có thể cho nhà đầu tư mua thêm cổ phiếu với giá trị đến 100 triệu, nghĩa là nhà đầu tư đang sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 1:2, hoặc mua đến 150 triệu, tức đòn bẩy 1:3. Nếu giá cổ phiếu tăng, lợi nhuận cũng sẽ tăng lên nhiều hơn, ngược lại, giá giảm, thua lỗ cũng nhiều hơn. Thay vì chỉ dùng sẵn số tiền mặt đang có để mua thêm cổ phiếu, nếu sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 1:2, lợi nhuận có thể tăng lên gấp đôi nhưng thua lỗ cũng sẽ gấp đôi so với bình thường.
Còn trên thị trường forex, để đặt lệnh có giá trị cao hơn so với số tiền thực có trong tài khoản, trader sẽ vay mượn từ broker. Tương tự như thị trường chứng khoán, việc sử dụng đòn bẩy sẽ giúp trader có thể tối đa hóa lợi nhuận trên số vốn nhỏ nhưng có thể khiến thua lỗ tăng lên theo tỷ lệ tương ứng. Việc sử dụng đòn bẩy trong forex, trader phải trả lãi suất nợ vay khi giữ lệnh qua đêm, đặc biệt hơn, lãi suất này còn có thể được cộng vào tài khoản của trader và thường lãi suất qua đêm không đáng kể. Ngược lại, với chứng khoán, lãi suất từ nợ vay mà nhà đầu tư phải trả cho công ty chứng khoán là khá cao, nên ít khi nhà đầu tư sử dụng công cụ này, chỉ khi nào thật sự thấy cơ hội thắng nhiều hơn.
Đặc điểm của đòn bẩy trong giao dịch forex
Tỷ lệ đòn bẩy được sử dụng trong giao dịch forex phụ thuộc vào nhiều yếu tố và sẽ là khác nhau đối với mỗi broker. Do đó, phụ thuộc vào nhu cầu mà trader sẽ lựa chọn broker và tài khoản có tỷ lệ đòn bẩy phù hợp với mình.
- Tỷ lệ đòn bẩy khác nhau ở mỗi sàn forex
Mỗi broker cho phép trader của mình sử dụng một tỷ lệ đòn bẩy tối đa và tỷ lệ này phụ thuộc vào cơ quan cấp giấy phép hoạt động cho sàn. Đa số các cơ quan quản lý thường không giới hạn tỷ lệ đòn bẩy tối đa mà broker được phép cung cấp cho khách hàng, tỷ lệ này có thể là 1:200, 1:500, 1:1000, 1:2000, thậm chí có thể 1:không giới hạn. Ngoại trừ một vài cơ quan có quy định nghiêm ngặt hơn như FCA hay ASIC sẽ giới hạn đòn bẩy tối đa ở một tỷ lệ thấp hơn, như 1:30 (đối với các trader tại quốc gia chịu sự quản lý của FCA) hay 1:500 theo quy định của ASIC.
- Tỷ lệ đòn bẩy khác nhau ở mỗi loại tài khoản forex
Mỗi broker sẽ cung cấp cho trader nhiều loại tài khoản forex và mỗi loại sẽ được áp dụng một tỷ lệ đòn bẩy tối đa nhất định. Thông thường, tài khoản ECN sẽ có tỷ lệ đòn bẩy tối đa thấp hơn so với các tài khoản còn lại. Ví dụ. Broker A áp dụng tỷ lệ đòn bẩy tối đa cho khách hàng của mình là 1:1000, thì các loại tài khoản như Standard, Micro, Zero Spread… đều được áp dụng tỷ lệ tối đa của sàn là 1:1000, riêng tài khoản ECN thì chỉ được sử dụng tỷ lệ tối đa là 1:500.
Ví dụ: tỷ lệ đòn bẩy trên các loại tài khoản giao dịch tại sàn FBS
- Tỷ lệ đòn bẩy khác nhau theo từng mức vốn chủ sở hữu
Tùy thuộc vào số vốn bạn đang có trong tài khoản mà tỷ lệ đòn bẩy tối đa được sử dụng là khác nhau, vốn càng ít thì tỷ lệ càng cao. Ví dụ: tài khoản ECN có tỷ lệ đòn bẩy tối đa là 1:500, tỷ lệ này được áp dụng cho các tài khoản có mức vốn sở hữu dưới 1000$, từ 1000 -dưới 3000$ chỉ được giao dịch với tỷ lệ tối đa là 1:300, từ 3000 – dưới 5000 là 1:200 và từ 5000 trở lên là 1:100.
Ví dụ: quy định về tỷ lệ đòn bẩy tối đa phụ thuộc vào vốn chủ sở hữu tại sàn FXTM
- Tỷ lệ đòn bẩy khác nhau ở mỗi loại sản phẩm giao dịch
Mặc dù mối loại tài khoản forex được áp dụng một tỷ lệ đòn bẩy tối đa nhất định, nhưng không phải loại tài sản hay cặp tỷ giá nào cũng được giao dịch với tỷ lệ tối đa đó, mà thông thường, chỉ có các cặp tiền, vàng và chỉ số được phép sử dụng tỷ lệ tối đa của tài khoản, còn các sản phẩm khác sẽ được áp dụng một tỷ lệ thấp hơn.
Trong giao dịch forex, quy định về tỷ lệ đòn bẩy trên từng loại sản phẩm cũng sẽ khác nhau ở mỗi broker, nhưng thông thường sẽ là các tỷ lệ sau
- Kim loại khác và dầu thô là 1:100
- Cổ phiếu, trái phiếu và quỹ ETF là 1:20 hoặc 1:10
- Tiền điện tử là 1:5, hoặc 1:3
- …
Bên cạnh đó, tùy thuộc vào mỗi broker, ở các tỷ lệ đòn bẩy lớn như 1:3000 hay 1:không giới hạn sẽ được quy định một số điều kiện cụ thể, nếu không đáp ứng được những điều kiện đó thì chỉ được giao dịch ở tỷ lệ thấp hơn.
Lưu ý: thông thường, trước khi một tin tức quan trọng được công bố hoặc một sự kiện lớn nào đó xảy ra, các broker sẽ giảm tỷ lệ đòn bẩy tối đa được áp dụng và sẽ thông báo đến trader qua email. Các bạn chú ý theo dõi để điều chỉnh kế hoạch giao dịch cho phù hợp.
Chính vì vậy, khi lựa chọn broker, các bạn cần tìm hiểu kỹ lưỡng về chính sách đòn bẩy của broker đó, để chọn ra broker và loại tài khoản phù hợp.
Đòn bẩy ảnh hưởng như thế nào đến lợi nhuận và thua lỗ trong giao dịch forex?
Như đã nói ở trên, đòn bẩy sẽ giúp trader tối đa hóa lợi nhuận nhưng cũng làm cho thua lỗ tăng lên theo tỷ lệ tương ứng. Vậy thì, có nhất thiết phải sử dụng đòn bẩy hay không và nếu có thì đòn bẩy sẽ làm thay đổi lợi nhuận/thua lỗ như thế nào?
- Ví dụ 1: tài khoản của bạn có 1500$ và không sử dụng đòn bẩy
Đặt lệnh Buy 0.01 lots trên cặp EUR/USD với tỷ giá khớp lệnh là 1.26500, suy ra margin là 1265$.
- Nếu thắng 60 pips, lợi nhuận = số lot * giá trị 1 pip trên 1 lot * số pip = 0.01*10*60 = 6$
- Nếu thua 20 pips, thua lỗ = 0.01*10*20 = 2$.
Tham khảo: Pip là gì? 1 pip bằng bao nhiêu USD?
Với số vốn đặt cược của lệnh là 1265$, mà lợi nhuận 6$, suy ra tỷ suất lợi nhuận của lệnh chỉ có 0.47%, quá thấp. Giá trị của 1 pip lợi nhuận trong forex là rất thấp, chỉ 10$/1 lot, mà nếu không sử dụng đòn bẩy và với số vốn nhỏ thì các bạn không thể đặt lệnh với khối lượng lớn, vì thế mà lợi nhuận thu về không đáng là bao. Chính vì vậy, việc sử dụng đòn bẩy trong giao dịch forex là điều tất yếu.
- Ví dụ 2: tài khoản có 1500$ và sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 1:500
Với thông tin đặt lệnh tương tự ví dụ 1, margin của lệnh là 2.53$
Vẫn đặt 0.01 lots nhưng thay vì phải cần số tiền đến 1265$ thì nay chỉ cần có 2.53$ là có thể giao dịch được.
- Nếu thắng 60 pips, lợi nhuận vẫn là 6$ nhưng tỷ suất sinh lợi của lệnh là hơn 230%
- Nếu thua 20 pips, thua lỗ vẫn là 2$ nhưng tỷ suất rủi ro lên đến gần 80%
- Ví dụ 3: tài khoản có 1500$ và sử dụng tỷ lệ đòn bẩy 1:500
Với thông tin đặt lệnh tương tự ví dụ 1 nhưng khối lượng lệnh tăng lên thành 0.1 lots, margin của lệnh là 25.3$
- Nếu thắng 60 pips, lợi nhuận = 0.1*10*60 = 60$
- Nếu thua 20 pips, thua lỗ = 0.1*10*20 = 20$
Tóm lại, qua các ví dụ trên, có thể rút ra kết luận rằng: đòn bẩy giúp cho tỷ suất sinh lợi của lệnh tăng lên nhưng tỷ suất rủi ro cũng tăng lên tương ứng, hay đòn bẩy giúp trader có thể giao dịch với khối lượng lớn, làm cho lợi nhuận ròng tăng lên nhưng thua lỗ cũng tăng lên tương ứng.
Tính 2 mặt của đòn bẩy trong giao dịch forex
Các bạn có thể lựa chọn giao dịch không đòn bẩy, vì broker vẫn cho phép, tuy nhiên, nếu không có số vốn lớn (ít nhất 1000$) thì không thể đặt lệnh được. Với đa số các trader Việt Nam thì điều này là bất khả kháng, chính vì thế, sử dụng đòn bẩy trong giao dịch forex được xem là điều tất yếu. Và hiển nhiên, đã sử dụng đòn bẩy, các bạn phải chấp nhận tính 2 mặt của nó. Đòn bẩy trong tài chính vẫn luôn được ví là con dao 2 lưỡi.
Ưu điểm của đòn bẩy
- Tiếp cận nguồn vốn lớn
Sử dụng đòn bẩy, các bạn được đặt lệnh có khối lượng lớn, hay lệnh có giá trị giao dịch lớn, tức là được tiếp cận nguồn vốn lớn hơn trong khi số vốn thực có trong tài khoản lại rất nhỏ. Mà tiếp cận được nguồn vốn lớn cũng đồng nghĩa với khả năng mang về lợi nhuận cao hơn.
- Tiết kiệm chi phí
Việc sử dụng đòn bẩy trong giao dịch forex không tốn quá nhiều chi phí như trong chứng khoán, đặc biệt là lãi suất vay nợ, các bạn chỉ trả lãi suất này khi giữ lệnh qua đêm, thậm chí được cộng lãi suất vào tài khoản, phụ thuộc vào lãi suất giữa 2 đồng tiền và vị thế của bạn. Bên cạnh đó, nếu lựa chọn được broker uy tín, chất lượng tốt thì các bạn cũng tiết kiệm được các loại chi phí giao dịch như spread hay commission.
- Được bán khống
Là đặc trưng của Hợp đồng chênh lệch CFDs, giao dịch có đòn bẩy còn giúp trader kiếm được tiền ngay cả khi thị trường đi xuống.
Nhược điểm của đòn bẩy
- Khuếch đại thua lỗ
Đòn bẩy giúp gia tăng lợi nhuận lên bao nhiêu lần thì cũng khuếch đại thua lỗ lên đến bấy nhiêu lần. Các bạn có thể xem lại 3 ví dụ ở trên để thấy rõ điều này hơn.
- Không được hưởng quyền lợi cổ đông đối với giao dịch cổ phiếu
Đối với giao dịch CFDs cổ phiếu và sử dụng đòn bẩy, trader chỉ đầu tư trên giá của cổ phiếu chứ không thật sự nắm giữ chúng, vì thế, các bạn sẽ không được hưởng các quyền lợi cổ đông như được chi trả cổ tức hay các ưu đãi khác từ công ty như trên thị trường chứng khoán.
Quản lý rủi ro hiệu quả khi sử dụng đòn bẩy trong giao dịch forex
Đi đến phần cuối của bài viết này, giờ đây, các bạn sẽ không còn thắc mắc là có nên sử dụng đòn bẩy hay không nữa, mà là nên sử dụng đòn bẩy như thế nào cho hiệu quả nhất, hạn chế được rủi ro nhất có thể.
Thứ nhất, luôn đặt stop loss cho mọi giao dịch
Dù lệnh của bạn có khối lượng lớn hay nhỏ thì vẫn phải luôn đặt stop loss. Công cụ này sẽ giúp cho bạn giới hạn được khoản thua lỗ tối đa ở mức có thể chấp nhận được, giúp cho lệnh không thua lỗ quá nhiều dẫn đến cháy tài khoản.
Bạn biết đấy, giá cả trên thị trường forex biến động liên tục và có thể biến động mạnh đến mức bạn không thể kịp làm gì khác. Nếu không đặt stop loss, trong trường hợp lệnh đi ngược hướng dự đoán và bạn đã thua lỗ quá nhiều thì rất có thể nó vẫn tiếp tục đi theo xu hướng đó, khả năng để bạn đảo ngược tình huống là rất khó xảy ra. Khi đó, buộc lòng bạn phải chấp nhận mức thua lỗ hiện tại mà lúc này, nó đã là một con số mà bạn không hề mong muốn.
Trong mọi phương pháp quản lý rủi ro thì stop loss luôn là công cụ quan trọng nhất và KHÔNG THỂ THIẾU.
Thứ hai, chỉ nên bắt đầu với khối lượng nhỏ
Mặc dù đòn bẩy có thể giúp các bạn đặt được lệnh với khối lượng lớn hơn nhưng xin đừng lạm dụng. Với một trader giàu kinh nghiệm, nhờ đòn bẩy, họ có thể đặt lệnh với khối lượng lớn để mang về lợi nhuận ròng cao, như ví dụ 3 ở trên. Nhưng là một trader mới, các bạn không đủ kinh nghiệm để ứng phó với thị trường nên hãy chỉ giao dịch với khối lượng nhỏ để cải thiện tỷ suất lợi nhuận trên số vốn nhỏ, nhờ đòn bẩy, như ví dụ 2 ở trên.
Tham khảo:
Thứ 3, giao dịch với tỷ lệ đòn bẩy phù hợp
Để biết được nên sử dụng đòn bẩy với tỷ lệ như thế nào, các bạn cần trả lời một số câu hỏi sau:
- Bạn có bao nhiêu vốn trong tài khoản?
- Bạn đã giao dịch trên thị trường được bao lâu rồi?
- Đã có chiến lược hay phương pháp phân tích nào mang lại hiệu quả cao hay chưa?
- Bạn giao dịch forex để làm gì: mua nhà, mua xe trong vòng 2, 3 năm tới hay chỉ cần đủ trang trải chi phí sinh hoạt hằng ngày…?
Bởi vì, tùy thuộc vào nguồn vốn, kinh nghiệm, kiến thức và mục tiêu lợi nhuận mà mỗi trader sẽ lựa chọn giao dịch với tỷ lệ đòn bẩy phù hợp nhất với mình.
Nhưng, đối với một trader mới, ít kinh nghiệm, các bạn chỉ nên giao dịch với một tỷ lệ thấp. 1:200 hay 1:500 đã là quá cao, với mục tiêu trải nghiệm thị trường thực và tích lũy kinh nghiệm, các bạn nên sử dụng tỷ lệ đòn bẩy dưới 1:100 và lựa chọn tài khoản cho phép giao dịch khối lượng cực thấp như Cent, Mini lot hay Micro lot.
Trong các trường hợp khác, các bạn có thể linh động thay đổi tỷ lệ đòn bẩy, chẳng hạn như khi thị trường biến động mạnh thì nên giảm xuống, có thể là 1:50 hoặc 1:30 hoặc khi đã cảm thấy tự tin hơn với hệ thống giao dịch của mình thì có thể tăng tỷ lệ đòn bẩy thành 1:150 hay 1:200… nhưng nếu chưa là một trader giàu kinh nghiệm thì vẫn nên giao dịch với khối lượng thấp thôi nhé.
Mặc dù có thể khiến các bạn thua lỗ nhiều hơn nhưng vì khả năng mang lại lợi nhuận hấp dẫn mà đòn bẩy trở thành công cụ không thể thiếu trong giao dịch forex. Hiểu được bản chất của đòn bẩy và cách thức hoạt động của nó sẽ giúp các bạn rất nhiều trong việc hoạch định chiến lược giao dịch, đồng thời có phương pháp quản lý rủi ro hiệu quả, bạn sẽ hạn chế được thua lỗ trên thị trường này.
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG.
