Đối với các trader lựa chọn phương pháp phân tích hành động giá Price action thì Vai Đầu Vai có lẽ là mô hình giá đầu tiên mà các bạn được tiếp cận, sau khi đã tìm hiểu về các mô hình nến. Bởi lẽ mô hình này xuất hiện thường xuyên nhất trên đồ thị giá và được đông đảo các trader ưa chuộng sử dụng để giao dịch.
Vậy mô hình giá Vai Đầu Vai là gì? Có đặc điểm ra sao? Và cách giao dịch với mô hình này như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất? Hãy cùng quocdunginvest.com tìm hiểu trong bài viết lần này nhé.
Mô hình Vai Đầu Vai có 2 loại: Vai Đầu Vai thuận và Vai Đầu Vai ngược. Mỗi loại sẽ được trình bày ở mỗi phần riêng biệt để các bạn dễ nắm bắt hơn.
Mô hình Vai Đầu Vai thuận
Mô hình Vai Đầu Vai thuận là gì?
Mô hình Vai Đầu Vai thuận (Head and Shoulders) là một mô hình giá đảo chiều giảm, xuất hiện vào cuối một xu hướng tăng và báo hiệu xu hướng sắp kết thúc, thị trường có khả năng đảo chiều giảm.
Nguyên tắc để mô hình Vai Đầu Vai thuận có thể hoạt động được chính là dựa vào cấu trúc của xu hướng. Cấu trúc của một xu hướng tăng sẽ tuân theo nguyên tắc giá hình thành các đỉnh mới cao hơn, đáy mới cao hơn. Khi cấu trúc này còn duy trì nghĩa là xu hướng tăng sẽ vẫn được tiếp diễn. Một khi giá tạo đỉnh mới thấp hơn, đáy mới thấp hơn, cấu trúc xu hướng tăng bị phá vỡ, thị trường có thể đảo chiều giảm hoặc bắt đầu di chuyển chậm lại trong vùng sideway. Khi mô hình Vai Đầu Vai thuận được hình thành nghĩa là cấu trúc của xu hướng tăng đã bị phá vỡ, thị trường chuyển sang cấu trúc của xu hướng giảm.
Đặc điểm của mô hình Vai Đầu Vai thuận
Chỉ với tên gọi của mô hình, chúng ta có thể hình dung được các bước sóng của mô hình tạo thành một hình dáng giống với đầu và 2 vai của con người, nghĩa là sẽ bao gồm 3 đỉnh: 1 đỉnh ở giữa cao nhất là đầu và 2 đỉnh 2 bên thấp hơn là vai trái và vai phải.
Bao gồm 3 đỉnh liên tiếp nhau, đỉnh ở giữa cao nhất (Đầu) và 2 đỉnh bên cạnh thấp hơn (Vai trái – Vai phải). 2 vai có thể không bằng nhau, chỉ cần thỏa mãn điều kiện luôn thấp hơn đầu. Ngoài ra, nếu vai phải thấp hơn vai trái thì khả năng thị trường đảo chiều giảm sẽ cao hơn.
Sau khi vai trái được hình thành, thị trường điều chỉnh giảm, tạo đáy 1, sau khi đầu được hình thành, thị trường điều chỉnh giảm, tạo đáy 2. Nối 2 đáy này lại với nhau, ta được đường viền cổ (Neckline). Đường Neckline trong trường hợp này đang là một ngưỡng hỗ trợ mạnh.
Hai đáy xác định nên Neckline có thể không bằng nhau, nên đường viền cổ có thể nằm ngang hoặc có thể dốc lên, dốc xuống. Nhưng nếu Neckline nằm ngang thì lực cản của ngưỡng hỗ trợ sẽ mạnh hơn, một khi bị phá vỡ thì giá sẽ di chuyển rất mạnh mẽ.
Lưu ý:
- Thứ nhất, trước khi mô hình Vai Đầu Vai thuận được hình thành, thị trường bắt buộc đang trong xu hướng tăng. Nếu xu hướng không rõ ràng, mô hình Vai Đầu Vai có thể sẽ không hoạt động, hoặc cần thêm tín hiệu để xác nhận giá sẽ giảm xuống sau đó.
- Thứ hai, mô hình Vai Đầu Vai chỉ được gọi là hoàn thành khi giá phá vỡ thành công đường Neckline. Vì khi đó, cấu trúc xu hướng giảm mới được hình thành rõ ràng hơn, giá tạo đỉnh mới thấp hơn (từ đầu xuống vai phải) và tạo đáy mới thấp hơn (khi giá vượt xuống dưới đáy 2). Hơn nữa, khi giá phá vỡ Neckline, đồng nghĩa với giá phá vỡ ngưỡng hỗ trợ mạnh thì khi đó, xác suất để giá tiếp tục giảm xuống mới cao hơn, đáng tin cậy hơn.
Ý nghĩa của mô hình Vai Đầu Vai thuận
Hành vi của giá bên trong mô hình Vai Đầu Vai cho thấy rõ tâm lý giữa 2 phe mua và bán. Cụ thể:
Việc vai trái và đầu được hình thành là điều hiển nhiên khi thị trường trước đó vẫn đang trong xu hướng tăng. Phe mua vẫn còn đang rất hưng phấn để đẩy giá lên cao hơn, tạo đỉnh mới cao hơn.
Nhưng sau đó, giá tạo vai phải thấp hơn đầu (đỉnh mới thấp hơn), điều này cho thấy áp lực mua đang giảm dần, phe mua dường như đã kiệt sức, không thể tiếp tục đẩy giá lên cao hơn. Lúc này, những người đang nắm giữ vị thế mua bắt đầu hoảng loạn, họ bán ra từ từ để chốt lời vì sợ giá sẽ giảm xuống nhưng không vội bán tháo vì vẫn còn kỳ vọng giá sẽ tăng lên. Số còn lại bên ngoài thị trường bắt đầu nhảy vào bằng vị thế bán với kỳ vọng thị trường đã chính thức đảo chiều. Áp lực bán mạnh lên, cung lớn hơn cầu, đẩy giá đi xuống.
Khi giá phá vỡ được đường viền cổ, niềm tin giá giảm càng được tăng lên, những người đang ở vị thế mua bắt đầu bán tháo, nhiều người bán gia nhập hơn, giá giảm sâu hơn. Thị trường chính thức đảo chiều.
Trong trường hợp sau khi phá vỡ, giá quay về retest lại đường viền cổ lần nữa thì sau đợt retest giá thường sẽ giảm mạnh mẽ hơn so với việc không retest. Bởi vì hành vi giá retest đường viền cổ có thể được giải thích bằng việc những ông lớn hay cá mập đang cố tình đẩy giá lên cao hơn một chút để bán ra với mức giá tốt hơn. Sau khi phá vỡ thành công, cá mập bắt đầu mua vào từng chút một, làm cho giá tăng lên một ít, điều này khiến cho nhiều người “luyến tiếc quá khứ” nhảy vào mua vì nghĩ rằng giá có thể đã trở về xu hướng tăng ban đầu, kết quả giá tăng lên thêm một chút. Nhưng không, tất cả chỉ nằm trong kế hoạch của cá mập, khi giá tăng lên theo như mong muốn, họ bắt đầu bán ra, nguồn cung tại đây rất lớn nên đẩy giá xuống mạnh mẽ hơn.
Cách giao dịch với mô hình Vai Đầu Vai thuận
Với 2 trường hợp được phân tích ở trên thì chúng ta có 2 cách giao dịch với mô hình Vai Đầu Vai thuận:
- Cách 1: khi giá phá vỡ đường viền cổ (nến đóng cửa phía dưới Neckline một cách rõ ràng) thì vào lệnh Sell
- Cách 2: chờ đợi giá retest lại đường viền cổ rồi mới vào lệnh
Ở cả 2 cách giao dịch này, các bạn đều có thể chọn vị trí đặt stop loss ngay phía trên vai phải, tức là trên đỉnh gần nhất của xu hướng giảm mới được hình thành. Trong trường hợp giao dịch trên khung thời gian ngắn, nếu vị trí đặt stop loss như thế là quá gần (số pip nhỏ), các bạn có thể sử dụng vị trí phía trên đầu của mô hình, cũng là phía trên đỉnh của xu hướng tăng trước đó (một ngưỡng kháng cự mạnh) để cắt lỗ.
Đối với vị trí take profit, lợi nhuận kỳ vọng đối với mô hình Vai Đầu Vai thuận chính là khoảng cách từ Đầu đến đường Neckline, bằng với khoảng cách từ Neckline đến điểm take profit, hoặc các bạn có thể linh hoạt dựa vào lợi nhuận mục tiêu của mình hay bất cứ khi nào xuất hiện tín hiệu giá đảo chiều tăng.
Mô tả cách giao dịch với mô hình Vai Đầu Vai thuận
Tham khảo: Stop loss là gì? Sai lầm thường gặp và cách đặt stop loss hiệu quả.
Vậy, cách nào hiệu quả hơn?
Đối với cách giao dịch thứ nhất, các bạn sẽ không bỏ lỡ cơ hội vào lệnh khi giá phá vỡ đường Neckline, tuy nhiên, điểm vào lệnh thấp hơn, lợi nhuận kỳ vọng sẽ ít hơn so với cách 2. Ngoài ra, khi giao dịch với cách này, có thể sẽ gặp rủi ro hơn trong trường hợp đó chỉ là một đợt phá vỡ giả.
Ngược lại, với cách giao dịch thứ hai, điểm vào lệnh cao hơn, lợi nhuận kỳ vọng lớn hơn. Tuy nhiên, nếu giá không retest lại Neckline mà giảm xuống luôn thì các bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội vào lệnh.
Mỗi cách giao dịch đều có những ưu, nhược điểm khác nhau, các bạn hoàn toàn có thể lựa chọn một trong 2 cách, nhưng trên thực tế thì cách giao dịch thứ 2 được ưu tiên hơn.
Ví dụ về mô hình Vai Đầu Vai thuận trong thực tế
Ví dụ 1: mô hình Vai Đầu Vai thuận với đường Neckline dốc lên, giá retest Neckline
Trên thực tế thì mô hình Vai Đầu Vai thuận không đẹp như hình dáng đầu và hai vai của con người, nó có thể sẽ rất méo mó như hình trên, nhưng miễn sao thỏa mãn các đặc điểm của mô hình là được. Đẹp xấu không quan trọng, quan trọng là nó có được hoàn thành và cho lợi nhuận cao hay không.
Trong trường hợp này, được Neckline dốc lên chứ không đi ngang. Giá phá vỡ Neckline bằng cây nến giảm mạnh, đóng cửa bên dưới Neckline một cách rõ rệt. Các bạn có thể vào lệnh Sell ngay khi cây nến breakout này đóng cửa.
Tuy nhiên, khi giao dịch với cách này, lợi nhuận kỳ vọng của mô hình khá thấp, tỷ lệ Risk:Reward không tốt.
Sau khi phá vỡ Neckline, giá quay lại retest trước khi tiếp tục giảm xuống, các bạn có thể vào lệnh ngay khi giá chạm Neckline.
Ví dụ 2: Mô hình Vai Đầu Vai thuận có đường Neckline dốc lên và giá không retest Neckline
Đây cũng là trường hợp mà đường Neckline dốc lên nhưng độ dốc rất thấp. Giá phá vỡ Neckline cũng bằng một cây nến đỏ thân rất dài. Nếu các bạn lựa chọn phương án vào lệnh theo cách 2 thì các bạn đã bỏ lỡ cơ hội giao dịch với mô hình trong trường hợp này.
Ví dụ 3: Mô hình Vai Đầu Vai thuận với đường Neckline nằm ngang và giá retest Neckline
Mô hình Vai Đầu Vai thuận trong trường hợp này có hình dáng khá đẹp. Hai vai gần như cân bằng và đường Neckline cũng nằm ngang.
Trong cả 3 trường hợp ở trên, nếu các bạn giao dịch theo cách 1 và lựa chọn chốt lời theo lợi nhuận kỳ vọng của mô hình thì lợi nhuận sẽ khá thấp, các bạn có thể chờ đến khi đạt được lợi nhuận mục tiêu của mình hoặc cho đến khi nào xuất hiện tín hiệu đảo chiều.
Tuy nhiên, đừng quá tham lam, khi mở một giao dịch, có lợi nhuận đã là rất may mắn rồi và đừng bao giờ chê lợi nhuận thấp hay không đủ vì thị trường có thể đảo chiều bất cứ khi nào. Như ví dụ bên dưới đây:
Ví dụ 4:
Ở trường hợp này, các bạn chỉ vừa đủ để đạt được lợi nhuận kỳ vọng từ mô hình thôi chứ đừng nói đến việc mong muốn tiến đến lợi nhuận mục tiêu hay chờ đợi tín hiệu giá đảo chiều.
Mô hình Vai Đầu Vai ngược
Mô hình Vai Đầu Vai ngược là gì?
Khi đã nắm bắt được mô hình Vai Đầu Vai thuận thì việc tiếp cận với mô hình Vai đầu ngược sẽ khá dễ dàng.
Mô hình Vai Đầu Vai ngược (Inverted Head and Shoulders) là một mô hình giá đảo chiều tăng, xuất hiện vào cuối một xu hướng giảm và báo hiệu xu hướng sắp kết thúc, thị trường có khả năng đảo chiều tăng.
Nguyên tắc để mô hình Vai Đầu Vai ngược có thể hoạt động được chính là dựa vào cấu trúc của xu hướng. Cấu trúc của một xu hướng giảm sẽ tuân theo nguyên tắc giá hình thành các đỉnh mới thấp hơn, đáy mới thấp hơn. Khi cấu trúc này còn duy trì nghĩa là xu hướng giảm sẽ vẫn được tiếp diễn. Một khi giá tạo đỉnh mới cao hơn, đáy mới cao hơn, cấu trúc xu hướng giảm bị phá vỡ, thị trường có thể đảo chiều tăng hoặc bắt đầu di chuyển chậm lại trong vùng sideway. Khi mô hình Vai Đầu Vai ngược được hình thành nghĩa là cấu trúc của xu hướng giảm đã bị phá vỡ, thị trường chuyển sang cấu trúc của xu hướng tăng.
Đặc điểm của mô hình Vai Đầu Vai ngược
Bao gồm 3 đáy liên tiếp nhau, đáy ở giữa thấp nhất (Đầu) và 2 đáy bên cạnh cao hơn (Vai trái – Vai phải). 2 đáy 2 bên có thể không bằng nhau, chỉ cần thỏa mãn điều kiện luôn cao hơn đáy ở giữa. Ngoài ra, nếu vai phải cao hơn vai trái thì khả năng thị trường đảo chiều tăng sẽ cao hơn.
Sau khi vai trái được hình thành, thị trường điều chỉnh tăng, tạo đỉnh 1, sau khi đầu được hình thành, thị trường điều chỉnh tăng, tạo đáy 2. Nối 2 đỉnh này lại với nhau, ta được đường viền cổ (Neckline). Đường Neckline trong trường hợp này đang là một ngưỡng kháng cự mạnh.
Hai đỉnh xác định nên Neckline có thể không bằng nhau, nên đường viền cổ có thể nằm ngang hoặc có thể dốc lên, dốc xuống. Nhưng nếu Neckline nằm ngang thì lực cản của ngưỡng kháng cự sẽ mạnh hơn, một khi bị phá vỡ thì giá sẽ di chuyển rất mạnh mẽ.
Tương tự như mô hình Vai Đầu Vai thuận, để mô hình Vai Đầu Vai ngược hoạt động, thị trường trước đó phải đang trong xu hướng giảm. Và mô hình này chỉ được xem là hoàn thành khi giá phá vỡ thành công đường Neckline.
Ý nghĩa của mô hình Vai Đầu Vai ngược
Vai phải được hình thành cao hơn đầu cho thấy phe bán đang kiệt sức, không thể tiếp tục đẩy giá xuống thấp hơn. Lúc này, những người đang nắm giữ vị thế bán bắt đầu chốt lời một phần vì lo sợ giá sẽ thật sự đi lên, số còn lại bên ngoài nhảy vào mua với kỳ vọng giá đã thực sự đảo chiều, điều này làm cho giá tiếp tục tăng lên. Khi giá phá vỡ đường Neckline, phe mua càng có niềm tin hơn nên mua vào nhiều hơn, phe bán hoảng loạn đóng lệnh toàn bộ khiến cho giá tăng mạnh, thị trường đảo chiều tăng.
Tương tự như mô hình Vai Đầu Vai thuận, nếu sau khi phá vỡ Neckline, giá quay về retest ngưỡng kháng cự này một lần nữa thì giá sẽ tăng mạnh hơn so với khi giá không retest.
Cách giao dịch với mô hình Vai Đầu Vai ngược
Đối với mô hình này, các bạn cũng sẽ có 2 cách giao dịch:
- Cách 1: vào lệnh Buy khi giá phá vỡ đường Neckline, breakout bar phải đóng cửa phía trên Neckline một cách rõ ràng.
- Cách 2: vào lệnh Buy sau khi giá quay lại retest Neckline
Ở cách giao dịch thứ nhất, các bạn sẽ không bỏ lỡ cơ hội vào lệnh khi giá phá vỡ Neckline, nhưng bù lại lợi nhuận giảm đi do điểm đặt lệnh cao hơn, đồng thời các bạn có thể sẽ bị đánh lừa nếu gặp phải breakout giả. Ngược lại, ở cách giao dịch thứ hai, mặc dù lợi nhuận cao hơn do điểm đặt lệnh thấp hơn nhưng nếu giá không quay lại retest Neckline mà tăng lên luôn, các bạn sẽ bỏ lỡ cơ hội vào lệnh với mô hình này.
Đặt stop loss phía dưới vai phải hoặc phía dưới đầu trong trường hợp điểm stop loss dưới vai phải quá gần. Lợi nhuận kỳ vọng của mô hình này bằng với khoảng cách từ đầu đến Neckline, ứng với khoảng cách từ Neckline đến điểm take profit.
Mô tả cách giao dịch với mô hình Vai Đầu Vai ngược
Ví dụ về mô hình Vai Đầu Vai ngược trong thực tế
Ví dụ 1: Mô hình Vai Đầu Vai ngược có đường Neckline nằm ngang và giá không retest Neckline
Có thể thấy lợi nhuận kỳ vọng của mô hình này trong trường hợp các bạn giao dịch theo cách 1 sẽ khá thấp, tùy vào từng tình huống thực tế mà các bạn có thể linh hoạt chốt lời theo nhiều cách khác nhau, nhưng đừng quá tham lam nhé.
Giả sử như trong tình huống ở trên, khi giá đã đạt lợi nhuận kỳ vọng, cũng là lúc thị trường đang hình thành một cây Bullish Marubozu, cho tín hiệu giá tiếp tục tăng lên, các bạn có thể tiếp tục giữ lệnh thêm một thời gian để mang về lợi nhuận cao hơn.
Tham khảo: Nến Marubozu là gì? Chiến lược giao dịch hiệu quả trong forex.
Ví dụ 2: Mô hình Vai Đầu Vai ngược với đường Neckline dốc xuống và giá không retest Neckline
Mặc dù đường Neckline dốc xuống nhưng mô hình vẫn hoạt động khá tốt. Giá phá vỡ Neckline bằng cây nến tăng với thân dài, đóng cửa phía trên neckline một cách rõ ràng. Nếu các bạn chờ đợi giá retest lại để vào lệnh theo cách 2 thì đã bỏ lỡ cơ hội mang về lợi nhuận.
Ví dụ 3: Mô hình Vai Đầu Vai ngược với đường Neckline dốc xuống và giá retest lại Neckline
Kết luận
Mô hình Vai Đầu Vai thuận hay ngược đều xuất hiện rất thường xuyên trên thực tế và tính hiệu quả của mô hình này cũng rất cao. Các bạn có thể tự tin vào lệnh theo một trong 2 cách mà chúng tôi đã giới thiệu, nhưng phải luôn nhớ đặt stop loss và đừng quá tham lam trong việc chốt lời.
Một lưu ý vô cùng quan trọng mà chúng tôi muốn nhắc lại chính là việc xác định xu hướng rõ ràng trước khi mô hình Vai Đầu Vai hình thành. Đôi khi các bạn chỉ chú tâm vào việc phát hiện ra mô hình mà quên đi xu hướng trước đó. Nên nhớ rằng, nếu thị trường không có xu hướng rõ ràng, mô hình Vai Đầu Vai mà bạn phát hiện ra có thể sẽ không hoạt động theo đúng nguyên tắc của nó, hoặc bạn cần xác nhận thêm tín hiệu từ những công cụ khác.
Cuối cùng, hãy dành thời gian quan sát nhiều hơn trên đồ thị giá để làm quen với việc nhận diện mô hình, luyện tập giao dịch nhiều để rút ra những kinh nghiệm và bài học riêng cho mình.
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG.
