Tiếp theo chuỗi bài viết về các Harmonic patterns thì lần này sẽ là một biến thể động vật với cái tên rất “ngang” và hình dáng cũng rất “ngang” – Crab pattern hay mô hình Con cua, bạn biết đấy, “ngang như cua”.
Mô hình Con cua có đặc điểm nhận diện hơi khác biệt so với mô hình Gartley và các biến thể khác, đặc biệt là chân sóng cuối cùng CD, nhưng đó cũng là đặc điểm để phân biệt chúng với nhau.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về đặc điểm nhận diện, các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci của mô hình và cả chiến lược giao dịch hiệu quả nhất với Crab pattern. Cùng bắt đầu thôi.
Crab pattern – mô hình Con cua là gì?
Mô hình Con cua – Crab pattern cũng là một thành viên ưu tú của đại gia đình nhà Harmonic. Sở dĩ nói Crab pattern là mô hình giá ưu tú vì tín hiệu giao dịch mà nó cung cấp cho trader cũng vô cùng mạnh mẽ và không hề thua kém một Harmonic patterns nào.
Crab pattern cũng được Scott Carney phát triển vào năm 2000, từ ý tưởng ban đầu của Gartley pattern nguyên thủy, mô hình dần được cải thiện và công thức hóa bằng các tỷ lệ Fibonacci. Crab pattern cũng được ông giới thiệu lần đầu trong cuốn Harmonic Trading, cùng với các biến thể động vật khác như Butterfly pattern, Bat pattern…
Mô hình Con cua cũng bao gồm một cấu trúc của mô hình AB=CD nhưng thường xuyên xuất hiện nhất vẫn là biến thể 1.618AB=CD của mô hình này. Tuy nhiên, điều kiện về cấu trúc của AB=CD không quá quan trọng trong mô hình Con cua, mà tỷ lệ quyết định đến mức độ lý tưởng của mô hình này chính là hình chiếu CD của chân XA.
Về tính ứng dụng, Crab pattern cũng được áp dụng trên mọi loại tài sản khác nhau và độ tin cậy cao trên những khung thời gian lớn, khuyến khích nên giao dịch mô hình này từ khung H1 trở lên.
Đặc điểm nhận diện và các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci của mô hình Con cua
Đặc điểm nhận diện
Trong mô hình Con cua, di chuyển của giá cũng tạo thành chữ M hoặc W với đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước hoặc đáy sau cao hơn đáy trước.
Mô hình bao gồm 5 điểm X-A-B-C-D, tạo thành 4 chân sóng hay 4 đoạn sóng XA, AB, BC, và CD.
- XA là chân sóng bắt đầu của mô hình nhưng không còn là chân sóng dài nhất nữa. XA có thể là sóng tăng hoặc sóng giảm.
- AB ngược chiều XA. So với Bat pattern thì điểm B có thể điều chỉnh về sâu hơn.
- BC cùng chiều XA và điểm C không được vượt quá điểm A.
- CD ngược chiều XA, là chân sóng cuối cùng và quyết định đến tính hợp lệ của mô hình. Trong Crab pattern, điểm D bắt buộc phải vượt qua được điểm X.
Các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci của mô hình
Nếu sóng XA là sóng tăng thì ta có mô hình Bullish Crab pattern (Con cua tăng giá), ngược lại sóng XA là sóng giảm thì sẽ là mô hình Bearish Crab pattern (Con cua giảm giá).
Mô hình Bullish Crab
- Bắt đầu bằng đoạn xu hướng tăng XA, không có quy tắc cụ thể nào trên đoạn sóng này.
- Giá điều chỉnh giảm về B sao cho AB thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.618 của XA.
- Giá tăng lên lại đến C, với BC thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.886 của AB
- Mô hình kết thúc bằng đoạn sóng giảm CD, sao cho CD mở rộng đến tỷ lệ nằm trong khoảng từ 2.24 đến 3.618 của BC hoặc mở rộng chính xác đến tỷ lệ 1.618 của XA.
Mô hình Bearish Crab
- Bắt đầu bằng đoạn xu hướng giảm XA, không có quy tắc cụ thể nào trên đoạn sóng này.
- Giá điều chỉnh tăng đến B sao cho AB thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.618 của XA.
- Giá giảm xuống lại về C, với BC thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.886 của AB
- Mô hình kết thúc bằng đoạn sóng tăng CD, sao cho CD mở rộng đến tỷ lệ nằm trong khoảng từ 2.24 đến 3.618 của BC hoặc mở rộng chính xác đến tỷ lệ 1.618 của XA.
Vì điều kiện của cấu trúc AB=CD trong mô hình Crab không quá quan trọng, nên yêu cầu về tính hài hòa trong mô hình cũng không bắt buộc. Chính vì thế các hình chiếu AB của XA, BC của AB hay CD của BC không cần phải tuân thủ thêm bất kỳ một điều kiện nào nữa, ngoại trừ chúng phải đảm bảo các tỷ lệ Fibonacci của mô hình.
Mô hình Deep Crab
Là biến thể của mô hình Crab bình thường, vẫn bao gồm 5 điểm, kết thúc bằng điểm D và CD cần mở rộng chính xác về tỷ lệ 1.618 của XA. Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất để tách rời Crab pattern và Deep Crab pattern chính là chân AB. Ở mô hình này, AB thoái lui về sâu hơn, ở tỷ lệ 0.886 của XA. Trên thực tế thì mô hình Deep Crab thường có chân sóng AB thoái lui về sâu hơn 0.886, miễn sao B không vượt qua X là được.
Ngược lại với mô hình Con cua bình thường, trong mô hình Deep Crab, cấu trúc AB=CD lại là yếu tố quan trọng hơn cần xem xét để mô hình được hợp lệ.
Các tỷ lệ Fibonacci của mô hình Deep Crab
- AB thoái lui về tỷ lệ 0.886 của XA
- BC thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.886 của AB
- CD mở rộng đến tỷ lệ nằm trong khoảng từ 2.0 đến 3.618 của BC hoặc mở rộng chính xác đến tỷ lệ 1.618 của XA.
Crab pattern cung cấp tín hiệu giao dịch gì?
Giao dịch với mô hình Con cua, trader được mua vào khi giá đang thấp và sắp tăng hoặc được bán ra khi giá đang cao và sắp giảm.
So với mô hình Gartley và các biến thể động vật khác thì Crab pattern giúp trader có điểm vào lệnh tốt nhất, nhờ chân sóng CD mở rộng ở tỷ lệ xa nhất so với chân XA, điểm D thấp hơn điểm X đáng kể trong mô hình Bullish Crab và cao hơn điểm X đáng kể trong mô hình Bearish Crab.
- Đối với Bullish Crab pattern, sau khi mô hình hoàn thành, giá sẽ tăng lên tại D, cơ hội để trader vào lệnh Buy.
- Đối với Bearish Crab pattern, sau khi mô hình hoàn thành, giá sẽ giảm xuống tại D, cơ hội để trader vào lệnh Sell.
Chiến lược giao dịch hiệu quả với mô hình Con cua
Bước 1: Nhận diện mô hình
Trước khi điểm D hình thành thì mô hình Crab và các Harmonic patterns khác có đặc điểm nhận diện khá giống nhau, cũng là hình dáng chữ M với đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước hoặc chữ W với đáy sau cao hơn đáy trước. Chỉ khi chân AB điều chỉnh về hơi sâu so với XA thì chúng ta mới có thể suy nghĩa đến Deep Crab pattern hoặc Butterfly pattern.
Về công cụ để nhận diện mô hình thì hiệu quả nhất và tốt nhất chỉ có việc các bạn tự mình quan sát mà thôi. Mặc dù chúng ta có Harmonic Pattern indicator, nhưng chỉ báo này lại làm việc không thực sự hiệu quả, nó phát hiện tất cả các mô hình Harmonic nhưng những mô hình mà nó phát hiện đôi khi lại không tuân thủ đúng các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci. Bên cạnh đó, chỉ báo này hiển thị trên đồ thị giá rất rối, các patterns nối đuôi nhau và rất khó để giao dịch. Do vậy, các bạn chỉ nên sử dụng indicator này để luyện tập việc nhận diện mô hình, còn để giao dịch thì không nên.
Bước 2: Đo lường các tỷ lệ Fibonacci của mô hình
Sau khi điểm C hoàn thành, giá bắt đầu giảm trong mô hình Bullish Crab hoặc tăng lên trong mô hình Bearish Crab thì các bạn tiến hành đo lường các tỷ lệ Fibonacci của mô hình, bằng cách vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn XA và AB.
- Nếu AB thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng 0.382 đến 0.618 của XA thì Crab pattern hợp lệ. Còn nếu AB thoái lui về sâu hơn, đến tỷ lệ 0.886 hoặc hơn, nhưng không quá 1.0 thì mô hình Deep Crab hợp lệ.
- Nếu BC thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.886 của AB thì mô hình Crab hợp lệ
Sau khi 2 sóng AB và BC hợp lệ, tiếp tục vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn BC và XA để thực hiện chiến lược vào lệnh.
Bước 3: Chiến lược vào lệnh với mô hình Crab
Giống như mô hình Gartley và các biến thể động vật khác, giao dịch với Crab pattern cũng có 3 cách vào lệnh:
Cách 1: Vào lệnh khi mô hình Con cua chính thức hoàn thành
Khi CD thỏa mãn các tỷ lệ Fibonacci của mô hình và giá đảo chiều tại D thì lúc đó, Crab pattern mới chính thức hoàn thành.
Cách vào lệnh như sau:
- Bullish Crab pattern: vào lệnh Buy khi cây nến xác nhận đảo chiều tăng đóng cửa, là cây nến xanh theo ngay sau điểm D
- Bearish Crab pattern: nếu theo ngay sau điểm D là cây nến đỏ thì đó chính là cây nến xác nhận đảo chiều giảm của mô hình, vào ngay lệnh Sell khi cây nến này đóng cửa
Với cách này, lệnh sẽ an toàn và chắc chắn hơn nhưng lại không có điểm vào lệnh đẹp, đặc biệt trong trường hợp cây nến xác nhận có thân lớn, lợi nhuận sẽ giảm đi nhiều.
Cách 2: Vào lệnh sớm khi mô hình chưa hoàn thành
Nghĩa là chúng ta sẽ vào lệnh khi điểm D xuất hiện, thỏa mãn các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci của đoạn CD nhưng chưa có tín hiệu đảo chiều nào xảy ra tại điểm D.
Cách thực hiện như sau: chờ giá chạm vào tỷ lệ 1.618 của XA thì vào lệnh. Khi CD mở rộng đến tỷ lệ 1.618 của XA thì điều kiện về tỷ lệ thoái lui của CD so với BC cũng thường sẽ thỏa mãn theo.
Khi áp dụng cách vào lệnh này, chúng ta đang đánh cược rằng giá sẽ đảo chiều tại D, mô hình Crab sẽ xảy ra đúng. Tất nhiên, rủi ro của lệnh sẽ cao nhưng bù lại nếu dự đoán chính xác, lợi nhuận tiềm năng gia tăng nhờ điểm vào lệnh đẹp.
Cách 3: Vào lệnh khi tại D xuất hiện tín hiệu đảo chiều từ mô hình nến
Cách vào lệnh này khắc phục được hạn chế của cả 2 cách vào lệnh trên, vừa có điểm vào lệnh đẹp mà tín hiệu giá đảo chiều tại D cũng được củng cố, xác suất thành công của lệnh cũng cao hơn.
Cách thực hiện như sau: nếu sau khi giá chạm đến tỷ lệ 1.618 của XA và đồng thời tại đó xuất hiện mô hình nến đảo chiều mạnh mẽ thì vào lệnh ngay sau khi mô hình nến hoàn thành.
Bước 4: Stop loss và Take profit
Stop loss
Điểm D trong mô hình Bullish Crab là thấp nhất và trong mô hình Bearish Crab là cao nhất nên vị trí đặt stop loss phù hợp nhất chính là ngay dưới hoặc trên điểm D này. Tuy nhiên, phụ thuộc vào cách vào lệnh mà chúng ta có những vị trí đặt stop loss khác nhau, sao cho lệnh không bị quét stop loss sớm hoặc để cải thiện tỷ lệ Risk:Reward. Cụ thể như sau:
- Nếu vào lệnh theo cách 1 hoặc 3, nghĩa là mô hình chính thức hoàn thành hoặc xác suất giá đảo chiều cao thì stop loss có thể đặt ngay dưới điểm D (Bullish Crab) hoặc ngay trên điểm D (Bearish Crab).
- Nếu vào lệnh theo cách 2 thì stop loss hợp lý và an toàn nhất sẽ là tại giới hạn xa nhất của điểm D. Trong mô hình Con cua này, điểm D được giới hạn ở tỷ lệ 1.618 của XA và 3.618 của BC. Mà điểm Entry của lệnh tại tỷ lệ 1.618 của XA nên stop loss sẽ được đặt tại tỷ lệ 3.618 của BC. Trong trường hợp 2 tỷ lệ này trùng nhau hoặc tỷ lệ 3.618 của BC gần hơn so với 1.618 của XA thì vị trí đặt stop loss cũng chính là ngay dưới hoặc trên điểm D.
Take profit
Các bạn có thể lựa chọn một trong các vị trí sau để chốt lời khi giao dịch với mô hình Con cua
- Mức giá ứng với điểm C, vì CD mở rộng về khá xa so với BC nên mức lợi nhuận này cũng đáng kể.
- Mức giá ứng với điểm A, mục tiêu lợi nhuận này chính bằng độ cao của mô hình, được tính từ điểm cao nhất đến điểm thấp nhất. Đây là cách chốt lời thường gặp nhất khi giao dịch với mô hình giá.
- Vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn CD, lựa chọn một trong các vị trí chốt lời ứng với tỷ lệ 0.618, 0.886, 1.0 (trùng với điểm C), 1.272. Vì đoạn sóng CD dài nhất trong mô hình nên tỷ lệ 0.618 của CD cũng là mục tiêu lợi nhuận hợp lý.
Chiến lược chốt lời từng phần
Là chiến lược chốt lời phổ biến của các trader khi giao dịch với mô hình giá. Sở dĩ chiến lược này thực hiện được trên các Harmonic patterns vì mô hình này có nhiều vị trí chốt lời tiềm năng.
Cách thực hiện như sau: lựa chọn 2 trong số các mục tiêu chốt lời ở trên, một gần và một xa. Khi giá chạm mục tiêu take profit thứ nhất thì đóng một nửa lệnh lại, đồng thời dời stop loss của phần lệnh còn lại đến vị trí tốt hơn (gần với điểm đặt lệnh hơn), sau khi giá chạm đến Take profit thứ hai thì đóng luôn phần lệnh còn lại.
Chiến lược chốt lời từng phần kết hợp trailing stop giúp cho chúng ta chắc chắn có được một phần lợi nhuận, có thể bù đắp rủi ro nếu phần lệnh còn lại bị quét stop loss, đồng thời có thể gia tăng thêm lợi nhuận nếu giá đi xa hơn mong đợi.
Một số ví dụ về mô hình Con của trên thị trường forex
Ví dụ 1: Mô hình Bullish Crab
Về hình dáng của mô hình, sau khi điểm C hoàn thành và giá bắt đầu giảm xuống thì trông có vẻ như một Bat pattern, nhìn khá giống đôi cánh dơi.
Tiến hành đo lường tỷ lệ Fibonacci của mô hình:
- AB thoái lui về tỷ lệ 0.5 của XA
- BC thoái lui về tỷ lệ 0.786 của AB
Cả mô hình Con dơi và Con cua đều hợp lệ. Trong trường hợp này, chiến lược giao dịch sẽ được thực hiện như sau:
- Khi giá chạm vào tỷ lệ 0.886 của XA và quay đầu tăng hoặc xuất hiện mô hình nến đảo chiều thì mô hình Con dơi hoàn thành, vào lệnh tại tỷ lệ này.
- Nếu không, tiếp tục chờ giá tiến đến tỷ lệ 1.618 của XA thì thực hiện chiến lược vào lệnh với mô hình Con cua.
Khi giá gần tiến đến tỷ lệ 0.886 của XA thì một cây nến giảm với thân rất dài đã đâm thủng và đóng cửa phía dưới tỷ lệ này, mô hình Con dơi đã không xảy ra. Chúng ta sẽ kỳ vọng vào một Crab pattern hợp lệ.
Nếu mạo hiểm, các bạn có thể vào lệnh ngay khi giá chạm vào tỷ lệ 1.618 của XA (Buy Entry 1)và đặt stop loss tại tỷ lệ 3.618 của BC. Nếu không, chờ đợi sự xuất hiện của cây nến xác nhận hoặc mô hình nến đảo chiều. Tuy nhiên trong trường hợp này, mô hình nến đã không xuất hiện. Vào lệnh sau khi cây nến xác nhận đóng cửa (Buy Entry 2), lệnh này đã khiến cho lợi nhuận giảm đi nhiều do cây nến xác nhận có thân rất lớn. Với cách vào lệnh này, đặt stop loss ngay phía dưới điểm D, cũng khá gần với tỷ lệ 3.618 của BC nên các bạn có thể đặt tại tỷ lệ này luôn.
Mục tiêu chốt lời thứ nhất có thể đặt tại tỷ lệ 0.618 hoặc 0.886 của CD, ứng với TP1 hoặc TP2. Mục tiêu thứ hai cho thể chọn một trong hai mức giá tại C hoặc A, ứng với TP3 hoặc TP4.
Giả sử chọn TP2 và TP4. Khi giá chạm TP2, đóng một nửa lệnh. Sau khi giá chạm ngưỡng này thì có điều chỉnh giảm nhẹ, dời stop loss của phần lệnh còn lại đến ngay dưới swing low này (gần với TP1). Sau khi giá chạm TP4 thì đóng luôn phần lệnh còn lại.
Ví dụ 2: Mô hình Bearish Deep crab
Khi giá di chuyển tạo thành hình dáng chữ W và B thoái lui về khá sâu so với XA thì chúng ta có thể ban đầu nhận định đây có thể là một Butterfly pattern hoặc Deep crab pattern. Và để biết chính xác đây là mô hình gì thì chúng ta tiến hành đo tỷ lệ Fibonacci của mô hình trên 2 đoạn AB và BC.
- AB thoái lui về tỷ lệ 0.886 của XA, mô hình Crab không hợp lệ nhưng chúng ta sẽ kỳ vọng về biến thể của nó, là Deep Crab.
- BC thoái lui về tỷ lệ 0.786 của AB, thoải mãn điều kiện nằm trong khoảng 0.382-0.886, mô hình Deep crab hợp lệ.
Sau khi giá chính thức tăng lên tại C thì vẽ Fibonacci Retracement của đoạn XA để chuẩn bị vào lệnh.
Nếu vào lệnh theo cách thứ 1, chờ đợi cây nến giảm xác nhận đóng cửa rồi vào lệnh, Sell Entry như trên hình. Stop loss ngay trên điểm D.
Nếu lựa chọn vào lệnh theo cách thứ 2, thì Sell Entry ngay khi giá chạm vào tỷ lệ 0.618 của XA, đặt stop loss tại tỷ lệ 3.618 của XA, mức giá này khá xa điểm vào lệnh.
Còn nếu bạn chờ đợi mô hình nến đảo chiều xuất hiện tại đây mới vào lệnh thì trường hợp này bạn sẽ phải đứng ngoài thị trường vì mô hình nến không xuất hiện tại tỷ lệ 1.618 của XA.
Vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn CD và lựa chọn các mục tiêu chốt lời.
Mức giá tại tỷ lệ 0.618 của CD trên khung H1 trong trường hợp này khá gần với điểm Entry, chưa kể sau khi mô hình Deep crab hoàn thành, giá có quay về retest lại ngưỡng 1.618 của XA nên khả năng là giá sẽ giảm mạnh, các bạn có thể tiến đến mục tiêu xa hơn, 0.886 của CD.
Trong tình huống này, tỷ lệ 1.272 của CD khá xa và khoảng cách DA đủ lớn để chúng ta có thể hài lòng về lợi nhuận của lệnh, do vậy, mục tiêu chốt lời xa nhất có thể đặt tại A (TP3). Mục tiêu đầu tiên có thể chọn mức giá tại C (TP2) hoặc tại tỷ lệ 0.886 của CD (TP1).
Giả sử chọn TP1 và TP3. Khi giá chạm vào TP1, đóng một nửa lệnh. Sau khi chạm TP1 thì giá điều chỉnh tăng nhẹ, các bạn có thể dời stop loss đến vị trí swing high này. Khi giá chạm vào TP3 thì đóng luôn nửa lệnh còn lại.
Kết luận
Trên thực tế thì mô hình này ít khi xuất hiện hơn so với các biến thể động vật khác hay mô hình Gartley, nhưng tiềm năng lợi nhuận mà nó mang lại là khá lớn. Do vậy, nếu may mắn bắt gặp hãy tận dụng triệt để cơ hội này. Và như mọi Harmonic patterns hay các mô hình giá thông thường khác, điều quan trọng nhất là ở khả năng nhận diện mô hình, hãy luyện tập quan sát và phân tích hành vi của giá trên đồ thị, nó sẽ cho bạn nhiều thứ hơn là việc chỉ sử dụng vào các công cụ kỹ thuật có sẵn.
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG
