Để mở đầu cho chuỗi bài viết về các mô hình giá Harmonic, quocdunginvest.com sẽ giới thiệu đến các bạn mô hình mang tên người đã phát minh ra nhóm các price patterns này, đó là mô hình Gartley hay Gartley Harmonic Pattern.
Gartley Pattern là mô hình giá đầu tiên được phát triển trong nhóm Harmonic, độ tin cậy và tính hiệu quả của nó đã trở thành ý tưởng tuyệt vời để những nhà phân tích kỹ thuật tạo ra thêm các biến thể của nó, bổ sung thêm vào kho tàng các price patterns mạnh mẽ nhất trong giao dịch tài chính, cụ thể là chứng khoán hay forex.
Tham khảo:
Mô hình Harmonic là gì? Cách giao dịch hiệu quả với mô hình Harmonic
Gartley pattern là gì?
Gartley pattern với tên gọi đầy đủ là Gartley Harmonic pattern, là một mô hình giá được phát triển bởi nhà phân tích kỹ thuật Harold M. Gartley (1899 – 1972) vào năm 1932. Ông đã đưa mô hình này vào cuốn sách có tựa đề “Profits in The Stock Markets – Lợi nhuận trên thị trường chứng khoán”, xuất bản lần đầu vào năm 1935. Mô hình Gartley được tìm thấy tại trang số 222 của cuốn sách nên nó còn được gọi với một cái tên khác là Gartley 222.
Mô hình Gartley nguyên thủy không bao gồm các nguyên tắc về tỷ lệ của Fibonacci, nó đơn thuần là các đoạn sóng tăng-giảm liên tiếp tuân theo một số quy luật cụ thể về độ cao thấp, độ dốc. Sau đó, mô hình này đã được nâng cấp lên bằng việc bổ sung các nguyên tắc về tỷ lệ Fibonacci bởi Larry Pesavento và Scott Carney. Cụ thể, Larry Pesavento là người trực tiếp đưa các tỷ lệ Fibonacci và thiết lập các quy tắc giao dịch với mô hình Gartley, còn Scott Carney thì bổ sung những kiến thức thực tế vào các quy tắc giao dịch, tính hợp lệ và cả cách thức quản trị rủi ro khi giao dịch với mô hình Gartley.
Đặc điểm nhận diện và các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci trong Gartley pattern
Đặc điểm nhận diện
Mô hình Gartley và Gartley nguyên thủy có cùng đặc điểm nhận diện, chỉ khác là mô hình Gartley nguyên thủy không có các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci.
Mô hình Gartley có 2 dạng, phân loại theo hướng đi của giá sau khi mô hình được hoàn thành, cụ thể bao gồm: Bullish Gartley pattern và Bearish Gartley pattern.
Bao gồm 5 điểm X-A-B-C-D tạo thành 4 đoạn sóng tăng giảm xen kẽ nhau, trong đó:
- Sóng XA dài nhất, XA và BC cùng hướng, AB và CD cùng hướng
- Điểm C không được vượt quá điểm A và điểm D không được vượt quá điểm X. Cụ thể, đối với Bullish Gartley, điểm C phải thấp hơn điểm A và điểm D phải cao hơn điểm X. Còn trong mô hình Bearish Gartley, điểm C phải cao hơn điểm A và điểm D phải thấp hơn điểm X.
Các quy tắc về tỷ lệ Fibonacci của mô hình Gartley
Bullish Gartley pattern
- Bắt đầu bằng đoạn xu hướng tăng XA và không có một quy tắc cụ thể nào về đoạn xu hướng này.
- Giá điều chỉnh giảm về B, tạo đoạn sóng AB thoái lui về đúng tỷ lệ 0.618 của XA.
- Giá tăng lên tạo điểm C, không vượt quá A và BC thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.886 của AB.
- Mô hình kết thúc bằng điểm D, tạo thành đoạn sóng giảm CD, sao cho CD mở rộng về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 1.272 đến 1.618 so với BC hoặc thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 so với XA.
Bearish Gartley pattern
- Mô hình bắt đầu bằng đoạn sóng giảm XA và không có quy tắc cụ thể nào áp dụng dành cho đoạn xu hướng này.
- Giá điều chỉnh tăng về B, tạo đoạn sóng AB thoái lui về đúng tỷ lệ 0.618 của XA
- Giá giảm xuống tạo điểm C, không vượt quá A và BC thoái lui về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 0.382 đến 0.886 của AB
- Mô hình Bearish Gartley được hoàn thành bằng điểm D, tạo thành đoạn sóng tăng CD, sao cho CD mở rộng về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 1.272 đến 1.618 so với BC hoặc thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 so với XA.
Lưu ý:
- Thứ nhất, tỷ lệ thoái lui của đoạn AB so với XA và CD so với XA cần độ chính xác cao, phải đủng tỷ lệ 0.618 và 0.786
- Thứ hai, nếu BC thoái lui về đúng tỷ lệ 0.382 so với AB thì CD nên mở rộng đến tỷ lệ 1.272 so với BC hoặc nếu BC thoái lui về đúng tỷ lệ 0.886 so với AB thì CD nên mở rộng đến tỷ lệ cao nhất là 1.618 so với BC. Như vậy, độ tin cậy của mô hình sẽ tăng lên.
Mô hình Gartley cung cấp tín hiệu giao dịch gì?
Đoạn sóng mở đầu mô hình XA là đoạn sóng lớn nhất và cũng có thể xem là đoạn sóng mở đầu cho một xu hướng mới. Sau khi mô hình Gartley được hoàn thành, giá sẽ đi theo hướng của sóng XA.
Cụ thể, trong mô hình Bullish Gartley, XA là đoạn xu hướng tăng thì sau khi mô hình kết thúc tại điểm D, giá sẽ tăng lên. Ngược lại, trong mô hình Bearish Gartley, XA là đoạn xu hướng giảm thì giá sẽ tiếp tục giảm xuống tại điểm D, cũng là lúc mô hình được hoàn thành.
Chiến lược giao dịch hiệu quả với mô hình giá Gartley
Mô hình giá Gartley có thể được áp dụng cho mọi loại tài sản, mọi công cụ tài chính trên các thị trường như chứng khoán, forex hay tiền điện tử. Đồng thời, chiến lược giao dịch với mô hình Gartley nếu được thiết lập trên những khung thời gian lớn, từ H1 trở lên thì tính hiệu quả của nó sẽ cao hơn.
Chiến lược giao dịch với mô hình giá Gartley trên thị trường forex có thể bao gồm 3 bước cơ bản sau:
Bước 1: Bước đầu nhận diện mô hình thông qua hình dáng bên ngoài
Đây là bước để phát hiện ra một mô hình Gartley tiềm năng. Để làm tốt bước này, các bạn phải thường xuyên theo dõi chuyển động của giá trên đồ thị, nếu bắt gặp hành vi của giá đang tạo thành hình dáng giống chữ M hoặc W thì rất có thể đó sẽ là mô hình Garley hoặc một trong các biến thể động vật của mô hình Harmonic.
Tiếp đến, các bạn xét 2 điều kiện của mô hình Gartley nguyên thủy, đó là điểm C không được vượt qua điểm A và điểm D không vượt qua điểm X. Nếu cả 2 điều kiện này cùng thỏa mãn thì chúng ta sẽ tiến sang bước 2 để phân loại chính xác mô hình trên đồ thị giá là mô hình gì.
Ngoài ra, các bạn cũng có thể sử dụng chỉ báo Harmonic pattern, chỉ báo này sẽ tự động phát hiện ra tất cả các mô hình Harmonic được hình thành theo thời gian thực. Tuy nhiên, chỉ báo này phát hiện mô hình theo các tỷ lệ Fibonacci gần đúng chứ không chính xác hoàn toàn, nên độ tin cậy không cao, chúng tôi không khuyến khích các bạn sử dụng indicator này để giao dịch, mà chỉ nên sử dụng nó để luyện tập việc quan sát các mô hình Harmonic trên đồ thị giá, giúp trader tăng khả năng nhận diện mô hình.
Bước 2: Đo đường các tỷ lệ Fibonacci của mô hình
Để biết chính xác mô hình mà các bạn phát hiện ra có phải là Gartley pattern hay không thì cách duy nhất là đo lường các tỷ lệ Fibonacci của mô hình.
Trước khi điểm D được hoàn thành, các bạn tiến hành đo tỷ lệ Fibonacci cho các đoạn sóng phía trước, theo thứ tự như sau:
- Đo tỷ lệ thoái lui của AB so với XA, nếu đúng tỷ lệ 0.618 thì hợp lệ
- Đo tỷ lệ thoái lui của BC so với AB, tỷ lệ này dao động từ 0.382 đến 0.886 là hợp lệ
Khi giá có dấu hiệu đảo chiều tại D, nghĩa là điểm này được hoàn thành, các bạn tiến hành đo tỷ lệ mở rộng của CD so với BC, nếu nằm trong khoảng từ 1.272 đến 1.618 là hợp lệ hoặc đo tỷ lệ thoái lui của CD so với XA, nếu chính xác là 0.786 là hợp lệ.
Lưu ý về điều kiện hài hòa giữa tỷ lệ thoái lui của BC so với AB và tỷ lệ mở rộng của CD so với BC.
Nếu tất cả các tỷ lệ Fibonacci đều thỏa mãn, tức mô hình Gartley được hoàn thành, các bạn tiến hành giao dịch. Nếu không, hãy đối chiếu xem các tỷ lệ đó có thỏa mãn cho một mô hình Harmonic nào khác không.
Các bạn có thể chuẩn bị sẵn một bảng tỷ lệ Fibonacci của các mô hình Harmonic như bên dưới để đối chiếu sau khi đo được trong trường hợp chưa thể nhớ được hết điều kiện về tỷ lệ Fibonacci cho từng mô hình. Nhưng tốt hơn hết thì các bạn nên luyện tập thật nhiều để tạo phản xạ nhớ nhanh, tiết kiệm thời gian để tránh bỏ lỡ cơ hội vào lệnh.
Bước 3: Vào lệnh, đặt stop loss và take profit
Sau khi xác định đó chính là mô hình Gartley thì các bạn tiến hành vào lệnh, đặt stop loss và take profit.
Vào lệnh với mô hình Gartley
Có 2 cách vào lệnh với mô hình giá Gartley
Cách 1: Vào lệnh sớm tại điểm D
Với cách này, trader sẽ dự đoán về tỷ lệ mở rộng của CD so với BC hoặc vào lệnh khi CD thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 so với XA.
Cách thực hiện như sau: sau khi hình thành điểm C và giá bắt đầu đi xuống (Bullish Gartley) hoặc đi lên (Bearish Gartley), tiến hành vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn sóng BC và XA. Khi giá mở rộng về tỷ lệ nằm trong khoảng từ 1.272 đến 1.618 của BC thì vào lệnh hoặc khi giá thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 của XA thì vào lệnh, tùy thuộc vào cái nào xảy ra trước.
Vấn đề ở chỗ là chúng ta sẽ vào lệnh tại tỷ lệ nào trong khoảng từ 1.272 đến 1.618.
- Nếu BC thoái lui về đúng tỷ lệ 0.382 của AB thì chúng ta sẽ vào lệnh khi CD mở rộng về đúng tỷ lệ 1.272 so với BC hoặc khi CD thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 của XA, tùy thuộc cái nào xảy ra trước.
- Nếu BC thoái lui về đúng tỷ lệ 0.886 của AB thì vào lệnh khi CD mở rộng về đúng tỷ lệ 1.618 so với BC hoặc khi CD thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 của XA, tùy thuộc cái nào xảy ra trước.
- Nếu BC thoái lui về tỷ lệ nằm khoảng giữa từ 0.382 đến 0.886 của AB thì nên chờ đợi CD thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 so với XA rồi mới vào lệnh
Cách 2: Vào lệnh sau khi mô hình Gartley chính thức hoàn thành
Chờ đợi sự xuất hiện của tín hiệu đảo chiều tại D, sau đó đo tỷ lệ Fibonacci của đoạn CD, nếu hợp lệ tức là mô hình Gartley đã hoàn thành, vào lệnh khi cây nến xác nhận đảo chiều đóng cửa (là nến tăng trong Bullish Gartley hoặc nến giảm trong Bearish Gartley).
Vào lệnh với cách thứ nhất sẽ rủi ro nếu mô hình Gartley không hoàn thành, tức là sau khi điểm D chạm đến các tỷ lệ Fibonacci hợp lệ, giá không đảo chiều tại D mà tiếp tục đi theo xu hướng của đoạn sóng CD. Nhưng ưu điểm của cách này là lệnh sẽ có được điểm entry đẹp, tỷ lệ phần thưởng/rủi ro tốt.
Ngược lại, với cách vào lệnh thứ hai, sự xuất hiện của cây nến xác nhận theo ngay sau điểm D giúp củng cố thêm tín hiệu phát ra từ mô hình Gartley, xác suất thành công của lệnh sẽ cao hơn. Tuy nhiên, cách vào lệnh này lại không có điểm entry đẹp, nếu cây nến xác nhận có thân lớn thì lợi nhuận sẽ giảm đi nhiều, tỷ lệ phần thưởng/rủi ro không tốt.
Cách 3: Vào lệnh bất cứ khi nào CD mở rộng đến tỷ lệ nằm trong khoảng 1.272 đến 1.618 so với BC và đồng thời xuất hiện mô hình nến đảo chiều.
Sự kết hợp với mô hình nến đảo chiều làm tăng khả năng thành công của chiến lược này và khắc phục được hạn chế của cả 2 cách vào lệnh ở trên.
Đặt stop loss
Tỷ lệ thành công của các Harmonic Patterns nói chung và Gartley pattern nói riêng phụ thuộc vào tính hợp lệ của các tỷ lệ Fibonacci ở mỗi mô hình. Do đó, bất cứ khi nào một trong các điều kiện về tỷ lệ Fibonacci không hợp lệ thì mô hình coi như thất bại.
Trong chiến lược giao dịch với mô hình Gartley, các bạn có thể đặt stop loss ngay phía dưới điểm X, vì khi giá vượt qua khỏi điểm X thì sẽ làm mất hiệu lực của tất cả các yêu cầu về tỷ lệ Fibonacci của đoạn sóng CD, tức mô hình Gartley cũng mất hiệu lực.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, các bạn có thể đặt stop loss phía dưới điểm D để cải thiện tỷ lệ Risk:Reward, cụ thể, nếu vào lệnh khi CD mở rộng đến đúng tỷ lệ 1.618 so với BC, bởi vì lúc này, nếu giá chạm stop loss, tức là yêu cầu về tỷ lệ Fibonacci của đoạn CD cũng bị mất hiệu lực (mở rộng vượt quá tỷ lệ 1.618 so với BC).
Đặt take profit
Có rất nhiều cách chốt lời khi giao dịch với mô hình giá Gartley.
Cách 1: take profit tại mức giá ứng với điểm C
Đây là mục tiêu lợi nhuận an toàn, trong trường hợp BC thoái lui về tỷ lệ 0.382 so với AB và CD mở rộng đến 1.272 so với BC thì mục tiêu này càng dễ dàng đạt được. Tuy nhiên, mức lợi nhuận này không đáng kể nên cũng không nhiều trader ưa chuộng cách chốt lời này.
Cách 2: take profit tại mức giá ứng với điểm A
Điểm A là điểm cao nhất trong mô hình Bullish Gartley và là điểm thấp nhất trong mô hình Bearish Gartley nên mức giá tại A đóng vai trò như một ngưỡng kháng cự/hỗ trợ, thị trường có thể phản ứng tại các ngưỡng giá này. Do vậy, các bạn có thể đặt take profit tại mức giá của điểm A để tránh trường hợp giá quay đầu khi chạm vào ngưỡng này.
Cách 3: take profit tại mức giá ứng với Y, sao cho khoảng cách từ D đến Y bằng khoảng cách từ X đến A.
Đây là cách chốt lời thường được áp dụng nhất khi giao dịch với mô hình giá. Mục tiêu lợi nhuận bằng độ cao của mô hình, cũng là một mức lợi nhuận tiềm năng.
Cách 4: take profit tại các tỷ lệ Fibonacci mở rộng tiềm năng của DZ so với CD
Với cách chốt lời này, các bạn tiến hành vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn CD và chốt lời tại Z sao cho DZ mở rộng về một trong các tỷ lệ quan trọng của FR như 1.0 (trùng với cách 1), 1.272, 1.618 hay xa hơn là 2.618… so với CD
Chiến lược chốt lời từng phần khi giao dịch với mô hình Gartley
Trong chiến lược giao dịch với các Harmonic patterns, một khi mô hình hợp lệ thì khả năng giá đi xa là rất cao nhưng tất nhiên cũng không ngoại lệ trường hợp ngược lại, khi giá chưa đạt lợi nhuận mục tiêu đã đảo chiều, đặc biệt là nếu trader đặt mục tiêu lợi nhuận quá cao.
Chính vì vậy, một trong những chiến lược chốt lời vừa an toàn trong trường hợp giá đảo chiều sớm, vừa có thể gia tăng lợi nhuận khi giá có khả năng đi xa hơn, đó là chốt lời từng phần.
Chiến lược được thực hiện như sau:
- Chọn mục tiêu lợi nhuận thứ nhất sau khi vào lệnh, ưu tiên lựa chọn mục tiêu không quá gần nhưng cũng đừng quá xa, có thể lựa chọn chốt lời theo cách 2 hoặc 3.
- Khi giá chạm đến mục tiêu thứ nhất, đóng một phần lệnh để đảm bảo phần lợi nhuận chắc chắn nằm trong tài khoản, đồng thời di chuyển stop loss đến vị trí tốt hơn bằng lệnh trailing stop.
- Tiếp tục kỳ vọng ở mục tiêu lợi nhuận xa hơn. Các bạn có thể lựa chọn đóng lệnh thành 2 phần hoặc nhiều hơn, phụ thuộc vào mong muốn lợi nhuận của bạn. Nhưng lưu ý, càng chia nhỏ lệnh thì các mục tiêu lợi nhuận về sau càng xa hơn, khó đạt được hơn.
Một số ví dụ về mô hình Gartley trên thị trường forex.
Ví dụ 1: mô hình Bearish Gartley
Giá di chuyển tạo thành hình dáng chữ W với đáy 2 cao hơn đáy 1, bước đầu có thể nhận diện đây là một trong số các Harmonic Patterns. Và để biết đây có phải là mô hình Gartley tiềm năng hay không thì chúng ta tiến hành đo tỷ lệ Fibonacci cho các đoạn sóng của mô hình.
- AB thoái lui về đúng tỷ lệ 0.618 của XA, mô hình Gartley hợp lệ
- BC thoái lui về đúng tỷ lệ 0.382 của AB, mô hình Gartley hợp lệ
Sau khi giá quay đầu tăng tại C, vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn BC. Vì BC thoái lui về đúng tỷ lệ 0.382 nên chiến lược vào lệnh với mô hình Gartley trong trường hợp này sẽ là chờ đợi giá tiến đến tỷ lệ 1.272 và vào lệnh Sell. Trong trường hợp vào lệnh sớm tại tỷ lệ 1.272, chúng ta nên đặt stop loss ngay phía trên điểm X để phòng ngừa giá tiếp tục tiến đến tỷ lệ 1.618 hoặc thoái lui về đúng tỷ lệ 0.786 của XA rồi mới chính thức đảo chiều.
Kết quả là giá đã tiếp tục tiến đến đúng tỷ lệ 0.786 của XA và cũng gần như là mở rộng đến tỷ lệ 1.618 so với BC mới chính thức đảo chiều. Nếu lựa chọn cách vào lệnh thứ hai, tức chờ mô hình Gartley hoàn thành, thì khi vừa chạm vào tỷ lệ thoái lui 0.786 của XA, cây nến giảm xác nhận xuất hiện và cũng đồng thời mô hình nến đảo chiều giảm Evening Star (Sao Hôm) hình thành, tín hiệu giá đảo chiều được củng cố, các bạn có thể vào lệnh ngay sau khi cây nến xác nhận đóng cửa, cũng chính là lúc mô hình Evening Star hoàn thành. Vào lệnh theo cách này, các bạn có thể đặt stop loss ngay phía trên điểm D hay ngay phía trên mô hình nến.
Vì BC chỉ thoái lui đến tỷ lệ 0.382 so với AB nên mục tiêu chốt lời thứ nhất các bạn có thể đặt tại điểm A (TP2) thay vì điểm C (TP1) để tỷ lệ Risk:Reward được tốt hơn. Mục tiêu lợi nhuận thứ hai có thể là khoảng cách từ X đến A (TP3) hoặc tại tỷ lệ Fibonacci mở rộng 2.618 của đoạn CD (TP4).
Chiến lược chốt lời từng phần được thực hiện như sau: giả sử chọn 2 mục tiêu chốt lời là TP2 và TP4.
Khi giá chạm TP2, đóng một nửa lệnh và dời stop loss đến mức giá ứng với điểm C, trong trường hợp giá đảo chiều thì chúng ta cũng có được một nửa lợi nhuận ở mục tiêu TP1. Khi giá tiếp tục tiến đến và chạm vào TP4 thì đóng nửa lệnh còn lại.
Ví dụ 2: mô hình Bullish Gartley
Đo lường tỷ lệ Fibonacci cho các đoạn sóng của mô hình
- AB thoái lui về đúng tỷ lệ 0.618 của XA, mô hình Gartley hợp lệ
- BC thoái lui về tỷ lệ 0.618 của AB, mô hình Gartley hợp lệ
Vẽ Fibonacci Retracement cho đoạn BC.
Vì AB thoái lui về tỷ lệ 0.618 nên chúng ta sẽ kỳ vọng CD mở rộng đến tỷ lệ nằm khoảng giữa từ 0.382 đến 0.886 của BC. Và vì tỷ lệ thoái lui 0.786 của XA cũng đang nằm giữa khoảng này nên chúng ta có thể đặt mục tiêu vào lệnh khi giá chạm vào tỷ lệ này.
Kết quả là giá đã đảo chiều khi vừa chạm vào tỷ lệ thoái lui 0.786 của XA, điểm D được xác nhận, đặt stop loss ngay dưới điểm D (stop loss 1). Tuy nhiên trong trường hợp này, không xuất hiện thêm tín hiệu đảo chiều nào rõ ràng tại D, vì thế chúng ta nên nới stop loss đến dưới điểm X (stop loss 2) để lệnh được thoải mái hơn.
Vì BC thoái lui về tỷ lệ 0.618 của AB nên mục tiêu chốt lời tại C vẫn khá đẹp, nếu muốn an toàn thì các bạn có thể lựa chọn mục tiêu thứ nhất tại đây (TP1), nhưng các bạn nên chọn mục tiêu tại A để gia tăng thêm một phần lợi nhuận nữa, trong mô hình giá Gartley thì vị trí này cũng không quá khó để đạt được.
Mục tiêu take profit ở tỷ lệ mở rộng 1.618 của CD (TP2) thấp hơn so với mục tiêu bằng khoảng cách từ X đến A (TP3) nên chúng ta có thể lựa chọn luôn TP3 làm mục tiêu chốt lời thứ hai.
Sau khi giá chạm TP2, đóng một nửa lệnh, đồng thời dời stop loss đến điểm C, cũng là swing low gần nhất, sau đó giá chạm TP3 thì đóng lệnh.
Kết luận
Hy vọng qua bài viết này, các bạn sẽ nắm vững cách giao dịch với mô hình Gartley. Khi đã thuần thục rồi, các bạn sẽ dễ dàng tiếp cận với những mô hình giá khác trong nhóm Harmonic Patterns. Quan trọng nhất là phải luyện tập quan sát đồ thị giá để nhận diện mô hình tốt hơn, đồng thời có thể kết hợp thêm những công cụ khác để giao dịch được hiệu quả hơn, như việc kết hợp tín hiệu đảo chiều từ mô hình nến trong ví dụ trên.
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG.